Zeg ons wat je denkt (maar doe het goed)

Bij Wijs krijgen we elke dag te maken met feedback en kritiek. Uiteraard van klanten, maar ook vanuit het team. Dat is broodnodig. Dankzij de juiste feedback leveren we sterk werk af waar iedereen tevreden mee is. Maar: op een efficiënte manier feedback geven is niet zo eenvoudig. Daarom een kleine analyse van soorten feedback en handige tips om te zeggen wat je denkt, met effect.

‘Het hoofdmenu moet meescrollen’

‘Ik zie eigenlijk liever geel dan dat lelijke groen’

‘Ik vind het niet goed, dat had ik zelf ook kunnen maken’

Bovenstaande quotes zijn een kleine bloemlezing van feedback die we hier horen of die we - laten we maar eerlijk zijn - zelf geven. Het zijn normale, menselijke reacties, maar zulke feedback helpt weinig in het creatieproces.

Rauwe emoties

Bij elk project wordt er op voorhand een gemeenschappelijk doel gesteld, bijvoorbeeld: een website bouwen die aan alle noden van de eindgebruiker voldoet. Stel dat we een designvoorstel doen, dan is het normaal dat daar spontaan reactie op komt. De feedback die op die manier ontstaat, behoort tot een van deze twee soorten:

1. Reactionaire feedback
Vb. ‘Ik vind het niet goed, dat had ik zelf ook kunnen maken’

Reactionaire feedback wordt gestuurd door je emoties.

2. Directieve feedback
Vb. ‘Het hoofdmenu moet meescrollen’

Bij directieve feedback probeer je je eigen visie op te dringen. Misschien ziet iets er niet uit zoals je het in je hoofd had? Of had je een voorbeeld in gedachten dat het probleem beter oploste?

Bij het voorstellen van een design willen we echter niet gewoon een reactie horen, we willen je horen denken. Daarom is het belangrijk om de vraag ‘vind ik dit leuk?’ om te buigen naar ‘draagt dit bij aan het behalen van ons doel?’

Kritiek is een kunst

Er is dus nog een derde manier om feedback te geven, waarbij je niet alleen reageert, maar ook analyseert. Goede kritiek geven is een kunst op zich. Eigenlijk wordt er niet gevraagd om feedback te geven, maar wel om kritisch te denken door een aantal vragen te overlopen. Stel dat je feedback moet geven op het designvoorstel van de website, stel jezelf dan volgende vragen:

• Wat is het objectief/doel van het design?
• Welke elementen van het design zijn gerelateerd aan dat doel?
• Zijn die elementen effectief om het doel te halen?
• Waarom wel/niet?

Goede feedback geef je door te redeneren als volgt: Als het doel is om ____ dan is _____ (niet) effectief omdat _____

Bij Wijs werken we tegenwoordig vaak met een spreadsheet waar iedereen op een gestructureerde manier feedback in dropt. Dat ziet er dan bijvoorbeeld zo uit:

Vooral het veldje ‘because’ is belangrijk. Omdat je zo gedwongen wordt niet gewoon je gevoel uit te drukken. Je moet ook nadenken over het eigenlijke einddoel en je analyseert vanzelf of je kritiek wel steek houdt. Zo krijgt de ontvanger feedback waar hij ook echt mee aan de slag kan.

Het mooie aan deze werkwijze is: het werkt overal. Of het nu gaat over design of content, binnen een team of bij een klant. Het is een aanpak die werkt voor iedereen die dingen maakt of bouwt en dat kortweg goed wil doen. Kritiek geven is een ‘life skill’ die overal van pas komt.

5 tips om efficiënt kritiek te geven:

1. Zorg dat je mee bent in het verhaal. Dat kan door véél vragen te stellen. Feedback geven kan alleen als iedereen goed voor ogen heeft wat het einddoel is.
2. Geef ook positieve feedback. Niet omdat we schouderklopjes nodig hebben, wel om af en toe te focussen op wat wel werkt. Het is net vanuit dat standpunt dat er misschien andere zaken net zo goed opgelost raken.
3. Verander van perspectief. Bekijk het project ook eens vanuit het standpunt van een buitenstaander, een eindgebruiker, een collega... Het helpt om de wensen van verschillende doelgroepen in kaart te brengen en in balans te houden.
4. Vergeet hiërarchie. Het feit dat iemand hoger op de ladder staat, betekent niet dat zijn of haar kritiek ook meer waarde heeft. Probeer tijdens workshops waar feedback gegeven wordt dan ook de hiërarchie achterwege te laten. Iedereen mag (goede) kritiek geven en elke opinie heeft evenveel waarde. Op die manier is het makkelijker om tot co-creatie te komen.
5. Los het probleem (nog) niet op. Bij het analyseren en feedbacken is de verleiding groot om al meteen oplossingen te bedenken. Probeer dat te houden voor een later stadium, hoe moeilijk het ook is. Ons brein kan niet en analyseren en oplossen tegelijkertijd. Focus dus in eerste instantie op het doel, bijvoorbeeld feedback geven op het design. Zo vermijd je dat je naast elkaar begint te praten doordat de ene al oplossingen aanreikt terwijl de andere nog het originele idee analyseert.

Samen delen, samen spelen

Zo komen we eigenlijk tot iets heel moois, namelijk co-creatie. Dat is geen wollig buzzword, wel een heel andere insteek dan de reactionaire kritiek waar we deze blogpost mee startten. In plaats van elk aan een kant van de tafel te zitten, werk je samen en ontstaat er een boeiende discussie. Je maakt met andere woorden deel uit van het team en komt samen tot de beste oplossing. Dat is niet alleen een aangename manier van samenwerken, het is ook veel efficiënter dan een hele reeks aan iteraties te doorworstelen.

Inspiratie:  http://www.discussingdesign.com/

Benieuwd hoe co-creatie werkt bij Wijs? We zoeken nog een front-end developer/designer!